ในโลกปัจจุบัน ที่มีการพัฒนาด้านเทคโนโลยี
อย่างรวดเร็ว ยกตัวอย่างเช่น การสื่อสารและ
ถ่ายโอนข้อมูลผ่านดาวเทียมที่มีความรวดเร็ว
และปริมาณข้อมูลเพิ่มสูงขึ้น,
ความสามารถในการประมวลผลข้อมูลคอมพิวเตอร์,
ประสิทธิภาพที่เพิ่มขึ้นของเซ็นเซอร์
และระบบอัตโนมัติที่สามารถตัดสินใจ
หรือตอบสนองต่อสถานการณ์อย่างถูกต้อง
ไม่แพ้การตัดสินใจของมนุษย์

ที่กล่าวมาล้วนเป็นปัจจัยให้ธุรกิจทุกประเภท
ต้องปรับตัวเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
ทำให้เกิดผลิตภัณฑ์ บริการ และโมเดลธุรกิจใหม่
ที่ค่อยๆ เปลี่ยนแปลงชีวิตประจำวันของเรา
ปรากฎการณ์นี้เรียกว่า Digital Transformation
(ดิจิทัลทรานส์ฟอร์เมชัน : DX)

คำว่า Digital Transformation (ต่อจากนี้จะขอใช้คำว่า DX)
ในภาษาไทยแปลได้ว่า "การเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัล"
เป็นแนวคิดที่เสนอโดยศาสตราจารย์ Eric Stolterman
แห่งมหาวิทยาลัย Umea ในสวีเดน ได้กล่าวว่า
“การแทรกซึมของเทคโนโลยีดิจิทัล
ที่จะเปลี่ยนชีวิตผู้คนให้ดีขึ้นในทุกๆ ด้าน”⁽¹⁾

หรือศาสตราจารย์ Michael Wade
ผู้อำนวยการ IMD Global Center
for Digital Business Transformation
ได้นิยาม DX ไว้ว่า
“เราให้คำจำกัดความของการเปลี่ยนแปลงธุรกิจดิจิทัล
คือการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและโมเดลธุรกิจดิจิทัล
เพื่อเปลี่ยนแปลงองค์กรและปรับปรุงประสิทธิภาพ
ประการแรก   คือ เพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพขององค์กร,
ประการที่สอง คือ การเปลี่ยนแปลงบนพื้นฐานของดิจิทัล
องค์กรต่างๆ มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
แต่หากไม่มีเทคโนโลยีดิจิทัลอย่างน้อยหนึ่งอย่าง
ที่มีผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญ ก็จะไม่สามารถ
จัดประเภทได้ว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงทางธุรกิจแบบดิจิทัล
ประการที่สาม คือความเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลง
ภายในองค์กร เช่น กระบวนการ คน และกลยุทธ์
การเปลี่ยนแปลงธุรกิจสู่ดิจิทัล เกี่ยวข้องกับ
กระบวนการคนและกลยุทธ์มากกว่าเทคโนโลยี”⁽²⁾

นอกจากคำว่า DX แล้วยังมีคำศัพท์ที่น่าสนใจอยู่ 2 คำ คือ

• Digitization (ดิจิไทเซชัน) คือ การเปลี่ยนผ่าน
  จากอะนาล็อกมาสู่ดิจิทัล เพื่อทำให้กระบวนการทำงาน
  มีประสิทธิภาพมากขึ้น ยกตัวอย่างเช่น ข้อมูลอยู่บนกระดาษ
  ให้กลายเป็นไฟล์เอกสารจัดเก็บไว้ในระบบคอมพิวเตอร์,
  การเปลี่ยนหนังสือกระดาษให้เป็นหนังสืออิเล็กทรอนิกส์
  (E-book)
  
  
• Digitalization (ดิจิทัลไลเซชัน) คือ การนำเอาข้อมูลดิจิทัล
  มาช่วยให้การทำงานง่ายขึ้น กล่าวคือ เมื่อทำการดิจิไทเซชัน
  ข้อมูลเป็นดิจิทัลแล้วนำข้อมูลเหล่านั้นมาใช้ เพื่อทำให้
  กระบวนการทั้งหมดและการทำงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น
  ยกตัวอย่างเช่น แอปพลิเคชัน Grab ที่ให้บริการเรียกรถ
  เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้าอย่างรถแท็กซี่
  รถส่งสินค้า หรือบริการสตรีมมิงที่นำเสนอความบันเทิง
  แบบออนดีมานด์อย่าง Netflix, Disney Plus และ HBO GO
  

แล้ว DX มีผลอย่างไรต่อ
อุตสาหกรรมการขนส่งทางทะเล?
แน่นอนว่าอุตสาหกรรมการขนส่งทางทะเล
ก็มิอาจปฎิเสธกระแสการเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัล
ได้เช่นเดียวกัน ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา
ต้องเผชิญกับการแข่งขันที่รุนแรงภายในอุตสาหกรรม
และความถดถอยของตลาด เนื่องจากวิกฤตโควิด 19
ภายใต้สถานการณ์ดังกล่าว การนำเอา DX
มาแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นเช่น

ปัญหาการขาดแคลนตู้คอนเทนเนอร์
ในการขนส่งทางเรือ ซึ่งทำให้อัตราค่าขนส่งทางเรือก็เพิ่มสูงขึ้น
โดยดัชนีค่าขนส่งตู้คอนเทนเนอร์ขนาด 40 ฟุต
ของ Drewry World Container Index เส้นทาง Shanghai
ไปยัง New York เคยแตะระดับ 15,849 ดอลลาร์สหรัฐ
(มากกว่า 5 แสนบาท) ในช่วงเดือนกันยายน ปี 2021⁽³⁾

                      Credits Image by MacroMicro
                 (สามารถดูข้อมูลปัจจุบันได้โดยกดที่ภาพ)

เพิ่มภาระให้กับบริษัทและลูกค้าที่ใช้บริการ
การใช้ Digital Transformation จะเข้ามาช่วย
ในการบริหารข้อมูลตู้คอนเทนเนอร์ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

ในขณะเดียวกัน การเปลี่ยนคนประจำเรือ
ในช่วงวิกฤตโควิด 19 ที่ผ่านมานั้น
ได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง เนื่องจาก
ข้อจำกัดการเดินทางที่กำหนดขึ้น
ระหว่างการแพร่ระบาด จากแถลงการณ์
ร่วมว่าด้วย การจัดลำดับความสำคัญ
ของการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด 19 สำหรับคนประจำเรือ
และผู้ทำงานบนเครื่องบิน⁽⁴⁾ กล่าวว่า
ในช่วงเดือนมกราคม ปี 2021 มีการคาดคะเนว่า
มีลูกเรือประมาณ 400,000 คนติดอยู่บนเรือพาณิชย์
ซึ่งเลยหมดสัญญาแล้ว แต่ไม่สามารถส่งตัวกลับประเทศได้
ทำให้คนประจำเรือหลายคนต้องทำงานต่อบนเรือ
เป็นระยะเวลายาวนาน ทำให้เกิดความเหนื่อยล้า
และความเครียดเพิ่มขึ้น เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
ทางทะเลเนื่องจากความผิดพลาด
การใช้ DX จะเข้ามาช่วยในการปรับเปลี่ยนเส้นทางขนส่งสินค้า
เวลาเข้าหรือออกเดินทางและท่าเรือให้สามารถผลัดเปลี่ยน
คนประจำเรือที่ถูกให้ทำงานบนเรือเป็นระยะเวลานาน

ประโยชน์ของการนำเทคโนโลยี
ของวงการการขนส่งทางทะเล
จากตัวอย่างปัญหาข้างต้น ทำให้เห็นภาพ
ของการนำเอา Digital Transformation (DX)
มาใช้มีประโยชน์ในสถานการณ์ดังกล่าว
และคาดว่าจะมีแนวโน้มที่จะมีการนำมา
ใช้เพิ่มมากขึ้นในอนาคต ด้วยเหตุนี้เอง
การเปิดกว้างของความรู้และเทคโนโลยี
ที่พัฒนาขึ้นก็จะเป็นไปได้ที่จะสร้างบริการ
หรือผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าเพิ่มสูงใหม่ๆ
ที่ใช้ในอุตสาหกรรมการขนส่งทางทะเล
ตัวอย่างเช่น

1. หากมีการพัฒนาเทคโนโลยีที่สนับสนุนการนำเรือขึ้น
   จะทำให้ลดข้อผิดพลาดของมนุษย์ลงได้
   เป็นการเพิ่มความปลอดภัยและประสิทธิภาพให้สูงขึ้น
   นอกจากนี้ยังสามารถมอบหมายการนำเรือ
   และการทำงานในน่านน้ำที่มีอันตราย
   ด้วยเรืออัตโนมัติไร้คนขับหรือการควบคุมระยะไกล
   จากฝั่งผ่านดาวเทียมทีจะทำให้สามารถทำงานได้
   โดยไม่เป็นอันตรายต่อชีวิตมนุษย์
   
   
2. ปัญหาการขาดคนประจำเรือเนื่องจากแนวคิด
   และการใช้ชีวิตที่เปลี่ยนไปของคนรุ่นใหม่
   โดยปกติเมื่อคนประจำเรืออยู่บนเรือแล้ว
   จะไม่สามารถใช้ชีวิตเหมือนคนบนฝั่งได้อีกระยะหนึ่ง
   ชีวิตในทะเลไม่สะดวก มีข้อจำกัด และการทำงานนั้น
   ไม่ง่ายแถมยังอันตรายอีกด้วย
   ดังนั้นจึงเป็นเรื่องที่คาดเดาได้ไม่ยากว่า
   จะมีเพียงกี่คนที่อยากทำงานเป็นคนประจำเรือ
   เนื่องด้วยเวลาและค่านิยมที่เปลี่ยนแปลงไป
   เทคโนโลยีเรืออัตโนมัติจึงอาจเป็นคำตอบ
   ในการแก้ปัญหาการขาดแคลนคนประจำเรือในอนาคต
   
   
3. ในปัจจุบันขั้นตอนการดำเนินการที่เกี่ยวกับท่าเรือ
   (เช่นพิธีการทางศุลกากร) ยังเป็นรูปแบบอะนาล็อก
   ที่ใช้กำลังคนและเอกสารเกี่ยวข้องจำนวนมาก
   จึงต้องใช้เวลาและความพยายามเป็นอย่างมาก
   แต่ถ้ามีการนำการใช้ DX
   และทำให้ระบบเหล่านี้เป็นระบบอัตโนมัติ
   จะสามารถหลีกเลี่ยงข้อผิดพลาดของมนุษย์ได้
   และยังทำให้งานดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ
   นอกจากนี้ยังลดกำลังคนที่เกี่ยวข้องได้อีกด้วย
   
   
4. การขนถ่ายที่ลานตู้คอนเทนเนอร์
   และสถานีขนส่งสินค้าตู้คอนเทนเนอร์ 
   มักจะต้องใช้กำลังคนในรูปแบบอะนาล็อก
   การใช้รถยกในการเคลื่อนย้ายและขนถ่ายสินค้า
   ถ้ามีการใช้เทคโนโลยีหุ่นยนต์ทดแทนกำลังคน
   จะสามารถทำงานเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
   และปลอดภัย
   

ต้องเตรียมตัวอย่างไร?
เพื่อรับมือกับ Digital Transformation

ในอนาคตอันใกล้ อุตสาหกรรมการขนส่งทางทะเล
จำเป็นต้องอาศัยความรู้และเทคนิคด้านดิจิทัลมากขึ้น
บุคลากรหรือแรงงานภายในอุตสาหกรรมนี้
จำเป็นต้องพัฒนาทักษะของตนเอง
เพื่อให้มีความเชี่ยวชาญพร้อมที่จะตอบสนองกับเทคโนโลยี
ที่จะพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่องและไม่หยุดยั้ง

สุดท้ายนี้ขอทิ้งท้ายด้วยความเห็นส่วนหนึ่ง
ของ Navneet Kapoor ตำแหน่ง
Chief Technology & Information Officer
แห่งบริษัท Maersk ที่ได้มีบทความ
เรื่องความท้าทายที่อัศจรรย์ของ DX ว่า
“ในมุมมองของฉัน หนึ่งในข้อกำหนดเบื้องต้น
สำหรับการเร่งการเกิด DX คือ
การมีทักษะด้านเทคโนโลยี ช่วงปี 2020
จำนวนพนักงานด้านไอทีของ Maersk กว่า 70%
จ้างจากซัพพลายเออร์ภายนอก
ซึ่งส่งผลให้ดำเนินการได้ช้าและมีความพร้อมจำกัด
บริษัทจึงตัดสินใจ สร้างเทคโนโลยีภายในองค์กร
ให้มีวิศวกรซอฟต์แวร์ระดับสากล
ทำให้บริษัทต้องจ้างคนหลายพันคนอย่างรวดเร็ว
และในขณะเดียวกันหาบุคลากร
ที่มีความสามารถดีที่สุดจากยักษ์ใหญ่ด้านเทคโนโลยี
และบริษัทสตาร์ทอัพระดับโลก
ทำให้ปัจจุบันบริษัท Maersk
มีพนักงานด้านไอทีมากกว่า 5,500 คน
รวมถึงวิศวกรซอฟต์แวร์ 700 คน
และลดจำนวนพนักงานด้านไอทีที่จ้างจาก
ซัพพลายเออร์ภายนอกจาก 70% เหลือ 30%”⁽⁵⁾

บทความโดย
Naruphun Chotechuang
นักวิจัยด้านการศึกษาทางทะเล (MET)

ref.

(1) E Stolterman, A Fors (2004). Information Technology and The Good Life. Kluwer Academic Publishers 2004 : 687-692

(2) Wade & Other (2019). Orchestrating Transformation: How to Deliver Winning Performance with a Connected Approach to Change. ‎ DBT Center Press 2019

(3) Macro Micro (2023). https://en.macromicro.me/collections/4356/freight/44756/drewry-world-container-index

(4) International Civil Aviation Organization (ICAO), International Labour Organization (ILO), International Maritime Organization (IMO), International Organization for Migration (IOM) and World Health Organization (WHO) (2021). Joint Statement on prioritization of COVID-19 vaccination for seafarers and aircrew. https://www.who.int/news/item/25-03-2021-joint-statement-on-prioritization-of-covid-19-vaccination-for-seafarers-and-aircrew